พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าฉัตร กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ ทรงมีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าฉัตร ประสูติเมื่อวันที่ ๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๓๓๓ ทรงเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช กับเจ้าจอมมารดาตานี ธิดาของเจ้าพระยาอรรคมหาเสนา (บุนนาค) และคุณลิ้ม
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าฉัตร กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ ทรงงานกำกับดูแลกรมพระนครบาลในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ ๒) ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๓) พระองค์ทรงงานกำกับดูแลกรมท่า กรมมหาดไทยและทรงเป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน ทั้งยังทรงเป็นจอมทัพประจำกองทัพที่ ๒ ไปปราบกบฏตามหัวเมืองต่างๆ อาทิ อุบลราชธานี ร้อยเอ็ด
พระองค์ทรงเป็นผู้สถาปนาวัดเศวตฉัตรวรวิหาร (พระอารามหลวงชั้นตรี) โดยวัดดังกล่าวสร้างขึ้นในปลายรัชกาลที่ ๒ ครั้นเมื่อแล้วเสร็จในรัชกาลที่ ๓ จึงถวายวัดนี้เป็นพระอารามหลวง ปัจจุบันตั้งอยู่ในเขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร
พระองค์มีพระโอรสและพระธิดาชั้นหม่อมเจ้า ๑๕ องค์ มีเพียงหม่อมเจ้ามหาหงส์พระองค์เดียวที่ได้รับสถาปนาเป็นพระองค์เจ้ามหาหงสโสภาคในแผ่นดินรัชกาลที่ ๔ พระองค์สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ ๒๗ เมษายน พ.ศ. ๒๓๗๒ สิริพระชันษา ๔๑ ปี