พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าฉัตร กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ ทรงมีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าฉัตร ประสูติเมื่อวันที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2333 ทรงเป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช กับเจ้าจอมมารดาตานี ธิดาของเจ้าพระยาอรรคมหาเสนา (บุนนาค) และคุณลิ้ม
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าฉัตร กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ ทรงงานกำกับดูแลกรมพระนครบาลในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (รัชกาลที่ 2) ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) พระองค์ทรงงานกำกับดูแลกรมท่า กรมมหาดไทยและทรงเป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน ทั้งยังทรงเป็นจอมทัพประจำกองทัพที่ 2 ไปปราบกบฏตามหัวเมืองต่างๆ อาทิ อุบลราชธานี ร้อยเอ็ด
พระองค์ทรงเป็นผู้สถาปนาวัดเศวตฉัตรวรวิหาร (พระอารามหลวงชั้นตรี) โดยวัดดังกล่าวสร้างขึ้นในปลายรัชกาลที่ 2 ครั้นเมื่อแล้วเสร็จในรัชกาลที่ 3 จึงถวายวัดนี้เป็นพระอารามหลวง ปัจจุบันตั้งอยู่ในเขตคลองสาน กรุงเทพมหานคร
พระองค์มีพระโอรสและพระธิดาชั้นหม่อมเจ้า 25 องค์ มีเพียงหม่อมเจ้ามหาหงส์พระองค์เดียวที่ได้รับสถาปนาเป็นพระองค์เจ้ามหาหงสโสภาคในแผ่นดินรัชกาลที่ 4 พระองค์สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 27 เมษายน พ.ศ. 2373 สิริพระชันษา 41 ปี